Loading

Posts Tagged:jod krystaliczny

Bałtyk na wynos – jod krystaliczny i jego właściwości

Bałtyk na wynos – jod krystaliczny i jego właściwości

Jod jest pierwiastkiem chemicznym należącym do grupy fluorowców. Swoją nazwę zawdzięcza pojęciu starogreckiemu, które w tłumaczeniu oznacza „fioletowy”. W temperaturze pokojowej jod występuje w postaci stałej. Jest to niebisko-czarna – zdaniem niektórych raczej szara – substancja krystaliczna, która po podgrzaniu emituje fioletowe opary o charakterystycznej, drażniącej woni. Jod słabo rozpuszcza się w wodzie, za to bardzo dobrze w wodnym roztworze jodku potasu* oraz alkoholach, a także chloroformie i innych rozpuszczalnikach organicznych.

*Jod jest bardzo trudno rozpuszczalny w wodzie, ale obecność jodku potasu będącego w tym układzie solubilizatorem pozwala otrzymać roztwór jodu o pożądanym stężeniu. Roztwór ten nazywamy Płynem Lugola od nazwiska lekarza, który go opracował w 1829 roku. Płyn Lugola jest wciąż dostępny w aptekach. Ma działanie odkażające i stosuje się go w leczeniu pewnych schorzeń tarczycy. W postaci rozcieńczonej służy jako płyn do płukania gardła, który dzięki właściwościom antyseptycznym skutecznie zwalcza infekcje.

Jod został odkryty przez Bernarda Courtois`a w 1812 roku. Rok później jego właściwości dokładnie przepadał francuski chemik Joseph Louis Gay-Lussac, który nadał pierwiastkowi obecną nazwę. Jod był kością niezgody między chemikami, o ile jego istnienie potwierdzili Charles Desormes i Nicholasa Clémenta, o tyle do pierwszego wyodrębnienia pierwiastka rościł sobie prawa działający niezależnie Humphry Davy. Ostatecznie w pozycjach naukowych dotyczących historii odkrycia jodu możemy się natknąć na nazwiska wszystkich panów, niezależnie od tego, który rzeczywiście wyodrębnił ów wyjątkowy pierwiastek jako pierwszy.

W poszukiwaniu jodu…

Dziś jod krystaliczny możemy kupić w każdym dobrym sklepie z odczynnikami chemicznymi. Zastanówmy się jednak, gdzie możemy go spotkać „w naturze”? Jak już wielokrotnie stwierdziliśmy jod jest pierwiastkiem słabo rozpuszczalnym w wodzie, co w pewnym sensie przekłada się na jego rozpowszechnienie w przyrodzie, które – co tu dużo mówić – nie jest zbyt imponujące. Większe ilości jodu możemy znaleźć w wodzie morskiej (stąd w Polsce pierwiastek kojarzony jest głównie z turnusami zdrowotnymi nad Morzem Bałtyckim) i solankach. Co zaskakuje wielu Polaków, jod jest również spotykany w Chile, gdzie towarzyszy pokładom saletry potasowej. Na co dzień większość nas przyjmuje jod wraz z pożywieniem, gdyż jest on obecny w produktach spożywczych, takich jak mleko, jaja, warzywa czy ryby. Oczywiście nie wszystkich i nie zawsze w identycznym stężeniu, wszystko zależy od tego, czy produkty te pochodzą z terenów, na których jod występuje w glebie i wodzie.

Zastosowania

Wspomnieliśmy już o Płynie Lugola. O ile w razie infekcji możemy sięgnąć po inny antyseptyk do płukania gardła, o tyle niedoborów jodu w organizmie nie możemy zastąpić innymi mikroelementami. Niedobór jodu w organizmie może upośledzić funkcje rozrodcze, utrudniać utrzymanie ciąży, powodować niewydolność tarczycy, a w konsekwencji hamować funkcje wielu narządów i procesów życiowych organizmu. W przypadku dzieci niedobory jodu przejawiają się w zmniejszonej zdolności uczenia się, spowolnionym wzroście i rozwoju fizycznym w okresie pokwitania. W skrajnych przypadkach niedobór jodu u dzieci może prowadzić do występowania wrodzonego kretynizmu, jak nazywa się wrodzony zespół niedoboru jodu przejawiający się niedorozwojem umysłowym ciężkiego stopnia powstałym w wyniku wrodzonej niedoczynności tarczycy.

   ,

Jak zrobić płyn Lugola – poradnik

Do zrobienia płynu Lugola potrzebujesz:

1. Jodek potasu
2. Jod krystaliczny
3. Woda destylowana (lub demineralizowana) możesz ją zakupić w hipermarketach, stacjach paliw, do żelazek, itp.

Płyn Lugola stężenie około 5%  na 100ml – potrzebujemy:

100 ml/g wody destylowanej,
10g Jodku potasu – kolor biały (KI),
5 g Jodu krystalicznego (J) – kolor czarny, jod barwi wodę na ciemny kolor i nadaje charakterystycznego smaku.

Przygotowanie roztworu 5% (płynu Lugola)

Wlewamy do pojemnika z pokrywką 100ml wody destylowanej, dosypujemu 10g jodku potasu (kolor biały), całość mieszamy aż do całkowitego rozpuszczenia. Całość odstawiamy na około 60 minut. Po godzinie dodajemy 5g jodu krystalicznego (czarny), mieszamy intensywnie i pozostawiamy na około 12 godzin.

Płyn Lugola stężenie około 5%  na 1L- potrzebujemy:

1L/kg wody destylowanej,
100g Jodku potasu – kolor biały (KI),
50 g Jodu krystalicznego (J) – kolor czarny, jod barwi wodę na ciemny kolor i nadaje charakterystycznego smaku.

Płyn Lugola stężenie około 10% na 100ml potrzebujemy:

100 ml/g wody destylowanej,
20g Jodku potasu – kolor biały (KI),
10 g Jodu krystalicznego (J) – kolor czarny, jod barwi wodę na ciemny kolor i nadaje charakterystycznego smaku.

itd.

Uwaga!

  • Płyn Lugola jest bardzo plamiący, antidotum na przebarwienia (skóry lub ubrań) jest roztwór kwasu askorbinowego (czyli czystej witaminy C w wodzie) – można tym roztworem myć ręce lub odzież poplamioną płynem Lugola.
  • Część osób jest podatna na uczulenie jodem, w związku z tym należy wykonać „próbę jodową”, w tym celu należy posmarować niewielki obszar (plamka około 2cm) skórę, jeśli wchłonie się całkowicie w czasie do 24 godzin wówczas możem śmiało stosować płyn Lugola, jeśli natomiast wchłonie się do 4godzin, jest to symptom niedoboru jodu.

   ,,,,,,,,,,,