Posts Tagged:karbid

Karbid to potoczna nazwa acetylenku wapnia, nieorganicznego związku chemicznego wapnia z grupy węglików jonowych o strukturze acetylenku. Otrzymuje się go z koksu i wapnia palonego w piecach obrotowych, w temperaturze od 2200 do 23000C. Jako produkt techniczny karbid ma barwę szarą i jest zanieczyszczony węglem, tlenkiem wapnia oraz fosforkiem wapnia.

Właściwości

Karbid dostępny w sprzedaży przyjmuje postać bezbarwnej substancji krystalicznej, która topnieje w bardzo wysokiej temperaturze (23000C). Na powietrzu, ze względu na znajdującą się w nim parę wodną i dwutlenek węgla acetylenek wapnia pokrywa się wodorotlenkiem wapnia i węglanem wapnia. Swój charakterystyczny zapach „zawdzięcza” zanieczyszczeniu fosforkiem wapnia, który hydrolizuje do fosforiaku.

W warunkach normalnych karbid reaguje egzotermicznie z wodą, a w temperaturze około 11000C z azotem cząsteczkowym, w wyniku czego powstaje cyjanamid wapnia.

Różnorakie zastosowania

Acetylenek wapnia znajduje zastosowanie w wielu gałęziach przemysłu, także w ogrodnictwie. W hutnictwie karbid wykorzystuje się, jako środek redukujący przy obróbce metali ciężkich. Karbid jest również wykorzystywany do produkcji acetylenu dla potrzeb spawalnictwa.

W amerykańskim wojsku karbid jest związkiem powszechnie wykorzystywanym w podgrzewaczach jedzenia – zestawy MRE. Tę samą rolę pełni w turystycznych indywidualnych zestawach racji żywnościowej.

Tytułowa lampa uliczna…

W XIX wieku na ziemiach polskich znajdujących się pod zaborami stosowano lampy karbidowe. Początkowo lampy karbidowe służyły przede wszystkim do oświetlania ulic, z czasem jednak weszły do powszechnego użytku. Stosowano je m.in. w górnictwie. Lampa karbidowa składała się z dwóch komór – jednej wypełnionej wodą, drugiej wypełnionej acetylenkiem wapnia. W wyniku reakcji karbidu z wodą powstawał łatwopalny gaz dający ostre światło. Karbid stosowano także w latarniach morskich. Dzisiaj karbid wykorzystuje się w niektórych latarkach czołowych, przede wszystkich tych znajdujących zastosowanie w speleologii.

…i środek odstraszający krety

Współcześnie karbid jest także popularnym środkiem odstraszającym krety i nornice oraz karczowniki i myszy polne. Żeby pozbyć się kreta z ogrodu lub trawnika należy zdeptać kopce, a następnie do nowopowstałych wysypać niewielką ilość karbidu, zakryć otwór i polać wodą. W reakcji z wodą karbid wydziela nieprzyjemny zapach, który skutecznie odstrasza szkodniki.

Niechlubna przeszłość

Podczas II Wojny Światowej karbid znalazł zastosowanie, jako rodzaj gazu bojowego. W trakcie Powstania Warszawskiego Polacy często korzystali z kanałów, którymi przemieszczali się po kontrolowanym przez Niemców mieście. Kanały wykorzystywano do ewakuacji, a także przekazywania sobie informacji. Kiedy Niemcy zorientowali się, że Powstańcy poruszają się kanałami zaczęli wsypywać do nich właśnie karbid. W połączeniu z wodą karbid wydzielał acetylen, jednocześnie przyczyniając się do zmniejszania ilości tlenu. Wędrówki w takich warunkach skutkowały licznymi nieprzyjemnymi dolegliwościami zdrowotnymi, w tym halucynacjami.