Pierwiastek diabła w alchemii i współczesnym przemyśle,
– poznaj fosfor czerwony i jego właściwości
Fosfor to należący do niemetali pierwiastek chemiczny, który ze względu na swoją wysoką reaktywność nie występuję w przyrodzie w postaci cząsteczkowej. Wyróżnia się cztery odmiany alotropowe fosforu, które różnią się od siebie właściwościami. Jest to:
• fosfor biały,
• fosfor czerwony,
• fosfor fioletowy,
• fosfor czarny.
W przemyśle powszechne zastosowanie znalazły dwie odmiany fosforu – biały i czerwony. Biały cechuje się wysoką toksycznością i jest wykorzystywany do produkcji materiałów wybuchowych, w tym także napalmu. Fosfor czerwony jest mniej toksyczny, a ze względu na swoje właściwości stanowi m.in. składnik draski do zapałek.
Białą odmianę fosforu udało się otrzymać już w 1699 roku, natomiast metodę otrzymywania mniej toksycznego fosforu czerwonego opracował dopiero w 1845 roku szwedzki chemik Anton von Schroetter. To właśnie uzyskany przez Schrettera pierwiastek posłużył m.in. do produkcji zapałek.
Właściwości czerwonego fosforu
Fosfor czerwony występuje w postaci ciemnoczerwonego lub czerwono-różowego proszku, który nie ma zapachu i nie rozpuszcza się w wodzie, ani w żadnym innym rozpuszczalniku. Substancja jest mniej aktywna niż fosfor biały, w związku z czym nie utlenia się w warunkach normalnych. Słabo przewodzi prąd elektryczny, a ogrzana do temperatury powyżej 2600C ulega samozapłonowi. Między innymi wysoka temperatura samozapłonu sprawia, że fosfor czerwony jest częstym dodatkiem stosowanym w poliamidach, który opóźnia ich zapalenie. Dzięki temu dodanie nawet niewielkiej ilości czerwonego fosforu pozwala osiągnąć tworzywo termoplastyczne o odpowiednich właściwościach w zakresie odporności ogniowej termoplastyku, przy jednoczesnym minimalnym wpływie na właściwości mechaniczne tworzywa.
Od zapałek do metafetaminy
Czerwony fosfor znalazł także mniej chlubne zastosowania… Podobnie jak odmiana biała, był on wykorzystywany do produkcji narkotyków, a dokładniej metafetaminy, która w okresie II wojny światowej była dostępna na niemieckim rynku pod nazwą Pervitin. Pervitin miał za zadanie przeciwdziałać zmęczeniu żołnierzy i zwiększać ich zdolności bojowe.
Metafetaminę można otrzymać w warunkach domowych. Czystość otrzymywanego w ten sposób narkotyku sięga zwykle od 50 do 75%, a substancję zanieczyszczają niezwykle niebezpieczne dla zdrowia substraty reakcji, a także jej produkty uboczne i rozpuszczalniki.
Inne zastosowania fosforu czerwonego
Fosfor czerwony znajduje powszechne zastosowanie w wielu gałęziach przemysłu. Obok produkcji zapałek, wykorzystuje się go w przemyśle zbrojeniowym. Jest częstym składnikiem bomb oraz amunicji. Czerwoną odmianę fosforu wykorzystuje się także jako dodatek do stopów metali, który podnosi ich twardość, a przez to poszerza spektrum zastosowań.