Tajemniczy E331 i jego właściwości,
czyli wszystko, co powinieneś wiedzieć o cytrynianie sodu

Cytrynian sodu jest organicznym związkiem chemicznym należącym do grupy cytrynianów. Warto przy tym zauważyć, że określenie „cytrynian sodu” jest określeniem bardzo niejednoznacznym, i może się odnosić zarówno do cytrynianu trisodowego, jak i soli disodowej lub monosodowej. Związek występuje w postaci białego proszku lub bezbarwnych kryształków charakteryzujących się dużą higroskopijnością oraz łatwością rozpuszczania w wodzie.

Cytrynian sodu otrzymuje się w reakcji kwasu cytrynowego z wodorotlenkiem, węglanem lub też wodorowęglanem sodu. Jest to popularny dodatek do żywności, który pełni rolę środka smakowego i/lub konserwującego. Ze względu na swoje właściwości cytrynian sodu znajduje zastosowanie w wielu gałęziach przemysłu, m.in. w przemyśle kosmetycznych i chemicznym. Znany jest również ze swoich właściwości leczniczych i dopingujących. Spożywany w postaci roztworu przed treningiem ma korzystny wpływ na wyniki osiągane podczas wysiłku fizycznego.

E331 – regulator kwasowości, koncentrat, emulgator i dodatek smakowy
Dodatki do żywności mogą pełnić różne funkcje. „Ukrywający” się za symbolem E331 cytrynian sodu jest wykorzystywany przede wszystkim jako:

  • regulator kwasowości – jego zadaniem jest utrzymywanie odpowiedniego pH produktu spożywczego,
  • emulgator – jest odpowiedzialny za jednolitą konsystencję roztworów niemieszających się cieczy,
  • konserwant – jego zadaniem jest ochrona zawartych w produktach spożywczych tłuszczy przed utlenianiem się i jełczeniem,
  • dodatek smakowy do kwaskowatych napojów – szczególnie chętnie korzystają z niego producenci napojów gazowanych o smaku cytrynowym, takich jak 7Up czy Sprite,
  • sekwestrant – jego zadaniem jest absorbowanie jonów i zapobieganie zmianom smaku, konsystencji oraz barwy żywności.

Pozaspożywcze zastosowania cytrynianu sodu

Jak już wspomnieliśmy cytrynian sodu może się poszczycić licznymi właściwościami. To im zawdzięcza swoją popularność oraz szerokie spektrum aplikacji. Wśród wielu zastosowań cytrynianu sodu można wskazać m.in.:

  • zastosowanie w chemii i biologii, gdzie cytrynian sodu służy jako składnik buforów zapobiegających zmianom pH roztworów czy reduktor w reakcjach otrzymywania nanocząstek metali,
  • zastosowanie w przemyśle medycznym, gdzie cytrynian sodu stosowany jest jako środek zapobiegający zlepianiu krwinek przy transfuzjach oraz przechowywaniu krwi (antykoagulant),
  • zastosowanie w przemyśle farmaceutycznym, gdzie związek wykorzystuje się jako lek przeczyszczający, środek regulujący krzepliwość krwi, lek zmniejszający dyskomfort przy infekcjach układu moczowego czy środek zabezpieczający przed powstawaniem kamieni nerkowych i kwasicy metabolicznej u pacjentów borykających się z różnymi schorzeniami nerek,
  • zastosowanie w przemyśle kosmetycznym, gdzie cytrynian sodu reguluje kwasowość kosmetyków, a jednocześnie chroni przed chelatowaniem metali.

Cytrynian sodu jest także popularnym środkiem czyszczącym. Wykorzystuje się go do czyszczenia chłodnic samochodowych, a w gospodarstwach domowych do szorowania przypalonych garnków oraz blach kuchennych.