Praktyczne spojrzenie na kwas masłowy

Kwas masłowy, nazywany również kwasem butanowym, jest organicznym związkiem chemicznym należącym do grupy kwasów karboksylowych, a więc krótkołańcuchowych nasyconych kwasów tłuszczowych. W niewielkich stężeniach kwas masłowy nadaje potrawom lekko gorzki smak, w którym można wyczuć zauważalną nutę słodyczy. W większych stężeniach daje wyraźnie o sobie znać zapachem, który powszechnie kojarzony jest z wymiocinami*. W dużych stężeniach kwas masłowy ma ostry i trudny do zniesienia zapach zjełczałego tłuszczu. To właśnie specyficzny zapach oraz stosunkowo słaba trwałość substancji sprawia, że kwas butanowy nie jest wykorzystywany w badaniach klinicznych w czystej postaci. W farmakologii stosuje się przede wszystkim sole kwasu masłowego, ale o tym za chwilę.

*W praktyce okazuje się, że to skojarzenie wcale nie jest tak odległe, jak mogłoby się wydawać. Za charakterystyczny zapach dziecięcych wymiocin małych dzieci karmionych przede wszystkim mlekiem odpowiada właśnie kwas mlekowy, który wytwarza się w naszym organizmie m.in. podczas trawienia produktów mlecznych.

Zastosowanie kwasu masłowego

Kwas masłowy jest powszechnie stosowany w produkcji środków zapachowych, barwników oraz leków. Co zaskakujące, estry kwasu masłowego często mają przyjemny dla ludzi zapach, w związku z czym są stosowane w przemyśle spożywczym podczas produkcji esencji zapachowych. Zapach ananasa otrzymuje się z maślanu butylu.

Kwas butanowy w farmakologii

Jak już wcześniej wspomnieliśmy kwas masłowy nie jest wykorzystywany w badaniach klinicznych w czystej postaci. Mimo to, przeprowadzone dotychczas badania pozwoliły stwierdzić, iż kwas masłowy ma wiele właściwości prozdrowotnych. Największy wpływ wywiera na pracę jelit:

  • ma pozytywny wpływ na mikroflorę jelit,

  • odpowiada za odbudowę błony śluzowej,

  • łagodzi objawy zespołu jelita drażliwego,

a przy okazji wspomaga przemianę materii i łagodzi bóle brzucha. Ponadto wykazano, iż kwas masłowy hamuje rozwój komórek rakowych, jednocześnie sprzyjając lepszej przyswajalności składników mineralnych.

Remedium na problemy z otyłością?

Naukowcy wciąż prowadzą badania nad wpływem kwasu masłowego na leczenie otyłości i cukrzycy, dlatego na tę chwilę możemy bazować wyłącznie na wynikach badań przeprowadzonych na myszach. Zacznijmy od początku…

Badania wykazały, że osoby borykające się z nadwagą i otyłością mają odmienny skład flory bakteryjnej jelit. Podobnie różnice zaobserwowano u pacjentów z cukrzycą typu 2. To właśnie flora jelit naprowadziła naukowców na kwas masłowy, który zaczęto testować na myszach. U myszy, u których zastosowano dietę wysokotłuszczową wzbogaconą w maślan zaobserwowano zahamowanie insulinooporności (schorzenie odpowiedzialne za otyłość oraz problemy z utratą nadprogramowych kilogramów). Wraz z zahamowaniem insulinooporności zmniejszyła się również waga myszy. To daje nadzieję wielu chorym, którzy w wyniku wystąpienia insulinooporności bezskutecznie walczą z dodatkowymi kilogramami.